Kömür Nedir, Nasıl Oluşur? Kömür Çeşitleri Nelerdir
Kömür, organik madde içeren bir tortul kayaç türüdür. Genellikle bitki kalıntılarının yüksek sıcaklık ve basınç altında uzun süreler boyunca doğal bir süreç olan karbonlaşma ile dönüşmesiyle oluşur. Kömür, karbon, hidrojen, kükürt, azot ve oksijen gibi elementlerin bir kombinasyonundan oluşur, ancak çoğunlukla karbon içerir.
Kömür oluşumu, genellikle şu aşamalardan geçer:
- Bitki Malzemesi Birikimi: Bitki kalıntıları, bataklıklar, göller veya denizler gibi su altı çökellerine birikir. Bu bitki kalıntıları zamanla çamur ve tortu tabakaları altında gömülür.
- Çökme ve Gömülme: Bitki kalıntıları üzerine çöken tortu tabakaları, basınç altında sıkışarak bitki materyalinin aşağı doğru gömülmesine ve yüksek basınç altında kalmasına neden olur.
- Karbonlaşma: Yüksek basınç ve sıcaklık altında, bitki kalıntılarındaki organik maddeler (özellikle karbon) çürüme ve bozunma süreçlerinden geçer. Bu süreç, bitki materyalinin karbon içeriğinin artmasına ve kömürün oluşmasına yol açar.
Kömür, oluşum sürecine bağlı olarak farklı tiplere ayrılır. En yaygın kömür çeşitleri şunlardır:
- Linyit: En düşük kaliteli kömür türüdür. Yüksek nem içeriğine sahiptir ve genellikle düşük sıcaklık ve basınç altında oluşur. İçerdiği yüksek orandaki hidrojen nedeniyle yanması kolaydır.
- Taşkömürü (Bitümlü Kömür): Daha yüksek kalitede olan taşkömürü, linyitten daha fazla sıcaklık ve basınç altında oluşur. Daha az nem içerir ve daha fazla karbon içeriğine sahiptir, bu nedenle daha iyi bir ısıtma değerine sahiptir.
- Kömür Talaşı: Bu kömür çeşidi, maden ocaklarında kömür çıkartılırken oluşan artıklardan elde edilir. Diğer kömür türlerine göre daha düşük kalitede olabilir.
- Antrasit: En yüksek kaliteli ve en yüksek karbon içeriğine sahip kömür türüdür. Yüksek sıcaklık ve basınç altında oluşur ve genellikle daha fazla ısıtma değeri sağlar.
Kömür, elektrik üretimi, ısıtma, sanayi süreçlerinde kullanılır ve enerji üretiminde önemli bir rol oynar. Bununla birlikte, kömürün yanması sonucu atmosfere sera gazları ve hava kirliliği salınımı gibi çevresel etkileri olduğu için, sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçiş çalışmaları kömürün kullanımını azaltma yönünde devam etmektedir.
