Emtia Nedir, Emtia Alım-Satımı Nasıl Yapılır
“Emtia ne demek” Ekonomi dilinde emtia: alınıp, satılabilen fiziksel bir mal olarak tanımlanır. Bu ürünlerin işlem gördüğü piyasaya, emtia borsası denir.
“Emtia çeşitleri nelerdir” Emtia çeşitleri Uluslararası Literatürde sert ve yumuşak emtialar olarak 2 kategoride incelenir. Borsalarda ise 4 grupta alınıp, satılır. Bunlar;
Enerji Grubu Emtialar
Metal Grubu Emtialar
Tarım Ürünleri (Bitkisel) Emtialar
Canlı Hayvan Emtialar
Borsalarda en fazla işlem gören emtiaları tanıyalım.
Enerji grubu Emtialar: Ham Petrol, Doğalgaz ve Kalorifer yakıtı.
Metal Grubu Emtialar: Altın, Paladyum, Platin, Gümüş, Bakır, Çinko, Alüminyum ve Nikel.
Bitkisel Emtialar: Pamuk, Buğday, Kahve, Şeker, Kakao ve Mısır.
Canlı Hayvan Emtialar: Yenilebilen büyükbaş ve küçükbaş canlı hayvanlar.
Küresel piyasalarda en fazla işlem gören emtialar, Petrol, Doğalgaz, Altın, Paladyum, Platin, Gümüş, Pamuk ve Mısır’dır. Ham petrol, dünyada en çok ticareti yapılan emtiadır. Önümüzdeki yıllarda ise popülerliği artacak olan emtialar; bakır, nikel, yeşil çelik, bitkisel proteinler ve kakao olarak tahmin edilmektedir.
Emtia Alım Satımı Nasıl Yapılır
Muhafaza edilebilir emtiaların fiziki olarak uygun olanları, bu işlerle meşgul tüccarlardan alınıp satılabilir. Kağıt üzerinde ise yasal ve sözleşmeli olarak SPK izni olan Aracı Kurumlar, Bankalar ve Borsa aracılığıyla alınıp satılabilir. Emtialara sahip olmanın üç yolu vardır: Fiziksel olarak emtianın kendisine sahip olmak, vadeli işlem sözleşmeleri satın almak, bir yatırım fonu veya ETF aracılığıyla satın alma şeklindedir.
Fiziksel olarak emtia satın almak zahmetli bir iştir. Çünkü onu nerede saklayacağınızı bulmanız gerekir. Alımlarınızı çeşitlendirirseniz saklamak ve taşımak daha da zorlaşır. Vadeli işlem sözleşmeleri, minimum maliyetle ve fiziksel varlığa sahip olmaksızın değerli bir emtiaya yatırım yapmayı kolaylaştırır. Bir vadeli işlem sözleşmesi, belirli bir günde,belirli bir fiyat ve miktarda bir varlığın değiş tokuş edilmesi için iki taraf arasında standartlaştırılmış bir anlaşmadır. Yatırım fonları ve ETF ise, bir yatırımcının, fiziksel varlığa sahip olma riskinde veya bir vadeli işlem sözleşmesi satın alırken tanımlanan risklere maruz kalmadan, geniş bir emtia sepetine ortak olmanın en iyi yoludur. Yatırım fonları ve ETF'ler kolayca satın alınabilir veya satılabilir. ETF, “Exchange Traded Funds” borsa yatırım fonu olarak tanımlanır.
Emtia fiyatları arz ve talebe göre artar ya da azalır. Ekonomide bir kural vardır. ‘Kıt mal her zaman değer kazanır’ Altın neden değerlidir? Altın madeni rezervleri kıt ve bulunması zor olduğu için değerlidir. Bu yüzden fiyatı yüksektir.
Emtia fiyatlarında artış-azalışlar ekonomik ve politik anlık gelişmelerle olabileceği gibi, spekülatif haberlerle de olabilir. Örneğin, ‘altına olan talebin on yılın en düşük seviyesine ulaştığını’ belirten bir rapor yayınlansaydı, birçok tüccar, değerinin düşeceği korkusuyla altını satmaya çalışırdı. Altın satan kişi sayısındaki ani artış, altın fiyatlarını düşürecektir. Ya da ‘Bütün dünyaya 20 yıl daha yetecek petrol bulundu’ gibi bir haber paylaşılsaydı, Petrol fiyatlarında düşüş yaşanacaktı. Yatırımcılar genellikle emtia piyasasını enflasyona karşı bir önlem olarak görür.
Emtia Fiyatlarına Etki Eden Faktörler
Emtia fiyatları her varlıkta olduğu gibi arz ve talebe göre dalgalanmaktadır. Arz, talepteki artışı karşılayamazsa, sonuç olarak emtia fiyatları artacaktır. Öte yandan, ani ekonomik şoklar emtia talebini düşürerek fiyatının düşmesine neden olabilir.
